Probiotyki - Jak działają?

Probiotyki w ciągu ostatnich kilkunastu lat mocno zakorzeniły się w naszej świadomości jako bezpieczne i korzystne dla naszego zdrowia środki. Ich stosowanie wciąż rośnie, a każdego roku pojawiają się coraz to nowe preparaty. Cześć z nich nie została jednak poddana wiarygodnym badaniom i można mieć uzasadnione wątpliwości co do ich skuteczności. Jak więc wybrać ten najlepszy i najkorzystniejszy dla nas probiotyk? Czym powinien się on charakteryzować? Odpowiedź na te i wiele innych pytań związanych z tematem probiotyków znajdziesz w naszym artykule. Zapraszamy do lektury.

Czym są probiotyki?

Termin probiotyk wywodzi się z języka greckiego i w dosłownym tłumaczeniu znaczy "dla życia". We współczesnym znaczeniu, słowo to zostało po raz pierwszy użyte przez Ferdinanda Vergina w 1954 roku. Wtedy to ukazała się jego praca zwracająca uwagę na niekorzystny wpływ stosowania antybiotykoterapii na stan mikroflory jelitowej i potrzebę jej uzupełniania. Współcześnie, tezy Vergina w pełni się potwierdziły, a probiotyki są nieodłącznym elementem bezpiecznie prowadzonej atybiotykoterapii. Współczesna, aktualnie wykorzystywana definicja terminu probiotyk została stworzona w 2002 roku przez WHO oraz FAO (Światową Organizację Zdrowia oraz Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia i Rolnictwa). Według niej mianem probiotyku określa się żywe organizmy, które dostarczane do organizmu w odpowiednich, ściśle określonych ilościach korzystnie wpływają na jego stan zdrowia. Do wspomnianych w definicji WHO żywych organizmów korzystnie wpływających na stan zdrowia zalicza się między innymi bakterie z rodzaju Lactobacillus, Bifidobacterium oraz drożdżaki z Saccharomyces boulardii. Ich źródłem mogą być zarówno środki farmaceutyczne (potocznie określane właśnie jako probiotyki), napoje mleczne poddane procesowi fermentacji (na przykład jogurty, kefiry) oraz produkty kiszone (ogórki kiszone, czy kiszona kapusta).

W jaki sposób probiotyki korzystnie wpływają na nasz stan zdrowia?

Aby móc mówić o pozytywnym wpływie bakterii probiotycznych na stan naszego zdrowia należy przywołać termin eubiozy. Jego mianem określa się stan prawidłowego składu flory jelitowej, niezbędnej dla zdrowia i odpowiedniego funkcjonowania naszego przewodu pokarmowego. Chcąc być jednak bardziej precyzyjnym i dokładniej omówić termin eubiozy należy wspomnieć jeszcze, czym charakteryzuje się wspomniana prawidłowa flora jelitowa. Przez pojęcie prawidłowej flory jelitowej rozumie się bowiem zawartość w niej około 90-procent bakterii korzystnych dla zdrowia jelit (głównie pałeczek kwasu mlekowego) oraz do 10-procent bakterii patogennych (między innymi E. Coli). W okresach, gdy nasz organizm poddawany jest stresom, gdy chorujemy lub gdy przyjmujemy antybiotyki, stan eubiozy zostaje znacznie zaburzony. Tym samym istotnie zmniejsza się procent bakterii pozytywnie wpływających, na rzecz bakterii patogennych. W prostej linii prowadzi to do licznych zaburzeń funkcjonowania naszego przewodu pokarmowego - pojawić się mogą biegunki, zaparcia, bóle brzucha, wzdęcia i wiele innych nieprawidłowości określanych wspólnie jako objawy brzuszne. Preparaty probiotyczne z założenia działają poprzez zwiększenie ilości traconych w czasie choroby, czy antybiotykoterapii korzystnych elementów flory jelitowej, a tym samym poprzez przywrócenie stanu eubiozy. Spośród ich innych korzystnych działań można ponad to wymienić między innymi:

- Zmniejszenie ilości bakterii patogennych, odpowiedzialnych za objawy stanu zaburzonej eubiozy.
- Tworzenie na ścianie jelita ochronnego biofilmu (warstwy ściśle przylegających do siebie bakterii, tworzących coś na podobieństwo śluzowej warstwy ochronnej). Jego korzystna rola polega na ograniczeniu działania na śluzówkę niekorzystnych czynników produkowanych przez patogeny.
- Łagodzenie lub skracanie czasu trwania biegunek infekcyjnych (działanie to zostało udowodnione naukowo tylko w przypadku kilku preparatów probiotycznych zawierających między innymi szczepy Lactobacillus GG).
- Zmniejszenie ryzyka występowanie biegunki poantybiotykowej (stanu, w którym biegunka pojawia się około tygodnia po przebytym leczeniu antybiotykami).
- Korzystne działanie w przypadku zakażenia Helicobacter pylorii, bakterii odgrywającej główną rolę w patogenezie choroby wrzodowej żołądka oraz dwunastnicy. Należy zaznaczyć jednak, że korzystny wpływ probiotyków został udowodniony jedynie na modelach zwierzęcych, a doniesienia te nie zostały jeszcze potwierdzone w przypadku ludzi.   
Działanie przeciwnowotworowe, potwierdzone podobnie jak wyżej jedynie na modelach zwierzęcych. Przypuszcza się, że korzystne działanie probiotyków w hamowaniu rozwoju nowotworów może wynikać ze zmniejszenia produkcji enzymów kancerogennych (stymulujących wzrost komórek nowotworowych) oraz niszczenia substancji mogących indukować chorobę nowotworową. Wciąż czekamy jednak na badanie potwierdzające to odkrycie u ludzi.  

Na co zwrócić uwagę w aptece wybierając probiotyk?

Apteki internetowe proponują z reguły duży wybór probiotyków. Większość dostępnych na rynku preparatów probiotycznych klasyfikowanych jest jako suplementy diety oraz dietetyczne środki spożywczego specjalnego przeznaczenia medycznego. Tylko nieliczne, poddane wieloletnim badaniom naukowym należą do leków. Sprawia to, iż niestety większość preparatów charakteryzuje się stosunkowo małą skutecznością, a konsument nie ma pewności co do ich dokładnego składu oraz działania. Tak więc, szukając probiotyku najwyższej jakości, o w pełni przebadanej i potwierdzonej naukowo skuteczności, należy skupić się na preparatach sprzedawanych jako leki. Podsumowując nasz artykuł, probiotyki posiadają udowodnione działanie prozdrowotne, a ich zastosowanie powinno być nieodłącznym elementem każdej bezpiecznie prowadzonej antybiotykoterapii. Wybierając jednak preparat dla siebie, powinniśmy skupić się na segmencie leków, a nie suplementów diety.




Artykuł ma charakter informacyjny. Pamiętaj, aby diagnozę i leczenie tego problemu zdrowotnego skonsultować z lekarzem.
Źródło:
https://dieta.mp.pl/zasady/142829,probiotyki-prebiotyki-i-synbiotyki
https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/168224,probiotyki-aktualny-stan-wiedzy-i-zalecenia-dla-praktyki-klinicznej
https://www.mp.pl/artykuly/36953,zapytaj-eksperta-probiotyki